در دنیای امروز، نشتی جریان برق به عنوان یکی از عوامل مهم مرگ انسانها به شمار میرود و هر ساله عده زیادی از انسانها به دلیل این مشکل جان خود را از دست میدهند. برای جلوگیری از نشتی جریان برق و حفظ جان انسانها تجهیزات متعددی ساخته شدهاند که یکی از کاربردیترین آنها کلید نشتی جریان یا محافظ جان نام دارد. این سیستم در مواردی که خطر برقگرفتگی وجود داشته باشد، با قطع سریع جریان برق از جان افراد محافظت میکند. با توجه به اهمیتی که این دستگاه دارد، تست دورهای آن حائز اهمیت است؛ بنابراین در این مطلب قصد داریم نحوه تست محافظ جان را به شما آموزش دهیم.
فهرست مطالب
کلید محافظ جان چیست؟
پیش از نحوه تست محافظ جان لازم است تا با عملکرد این کلید آشنا شوید. کلید نشتی جریان یا محافظ جان برای حفاظت از افراد در صورت بروز نقص در تجهیزات الکتریکی و یا سیمکشی طراحی شده است. به عبارت دیگر، این کلید قادر به اندازهگیری مداوم جریان الکتریکی در مدار بوده و در صورت تشخیص جریان ارت و یا هرگونه جریان نامتعادل، به صورت خودکار مدار را قطع میکند تا از بروز حوادث جلوگیری شود.
در این کلید، حسگرهایی به نام حسگر جریان ارت و حسگر اختلال جریان قرار دارند؛ بنابراین کلید محافظ جان به محض شناسایی جریان ارت یا جریان نامتعادل به منظور جلوگیری از حوادث غیرمترقبه، مدار را به صورت خودکار قطع میکند. کلید محافظ جان برای قطع مدار از یک رله استفاده میکند. در صورت ایجاد جریان ارت و یا جریان نامتعادل، حسگرهای کلید محافظ جان آن را تشخیص داده و سیگنال قطع مدار را به رله ارسال میکنند. از سوی دیگر، رله که در دو حالت on و off قابل تنظیم است، به حالت off تغییر کرده و مدار را قطع مینماید.
بهطورکلی، این کلید قادر به اندازهگیری مدار به صورت مداوم است؛ به همین دلیل از آن بهطور گسترده در سیستمهای تولید برق، ساختمانها، سیستمهای حمل و نقل و بسیاری از موارد دیگر استفاده میکنند. همچنین در اغلب کشورها استفاده از کلید محافظ جان الزامی است.
علت پریدن کلید محافظ جان
یکیدیگر از مواردی که در بحث نحوه تست محافظ جان باید مورد بررسی قرار بگیرد، علت پریدن این کلید است. با وجود اینکه پریدن کلید محافظ جان ممکن است به علتهای مختلفی رخ دهد، اما دلیل اصلی آن وجود جریان الکتریکی بیش از حد است که میتواند منجر به خرابی دستگاههای الکتریکی و شوک الکتریکی شود. بنابراین، با افزایش جریان الکتریکی، این کلید به صورت خودکار قطع میشود.
از عوامل دیگری که منجر به پریدن کلید محافظ جان میشود نیز میتوان به خطای نصب، اختلال در سیستم برقی، خرابی داخلی در کلید محافظ جان، نوسانات و ولتاژ پایین اشاره کرد. علاوه بر اینها، آسیبهای فیزیکی بر اثر ضربه نیز منجر به خرابی این کلید خواهد شد.
برای رفع مشکل پریدن این کلید در ابتدا باید علت خرابی را پیدا کرد. به عنوان مثال، درصورتیکه ارتفاع جریان الکتریکی علت پریدن کلید محافظ جان باشد، لازم است تا با کاهش بار الکتریکی، جریان را به حد مجاز کاهش دهیم. اما چنانچه علت پریدن این کلید، خرابی داخلی یا خطای نصب باشد، باید برای تعمیر آن اقدام کرد.
نحوه تست محافظ جان
کلید محافظ جان ممکن است در مدار با مشکلات خاصی مواجه شود که بر عملکرد آن تاثیر بگذارد؛ ازاینرو نحوه تست محافظ جان و آشنایی با این مسائل اهمیت دارد. در این بخش قصد داریم به مشکلات رایجی که برای این کلید رخ میدهد بپردازیم و راهحلهای لازم را در این موارد به شما ارائه کنیم.
خاموشی مکرر
این احتمال وجود دارد که به دلیل سیمکشی آسیبدیده، دستگاههای معیوب و یا وجود جریان نشتی بیش از حد، فیوز محافظ جان پریده باشد. نحوه تست محافظ جان برای پیدا کردن علت پریدن آن به صورت زیر است:
- دستگاههای متصل به مدار را بررسی کرده و تا برطرف شدن مشکل، آنها را به طور موقت قطع کنید.
- سیمکشی را بررسی و در صورت نیاز برای تعمیر یا تعویض آن اقدام کنید.
- محل نصب را از نظر رطوبت و یا نشت بررسی کنید و اقدامات حفاظتی را در این مورد انجام دهید.
خاموش نشدن در زمان خطا
سیمکشی نادرست، نصب نامناسب و حساسیت ناکافی میتوانند از علتهای خرابی کلید محافظ جان محسوب شوند. نحوه تست این کلید در صورت بروز مشکلات ذکرشده به صورت زیر است:
- درجه حساسیت این کلید را بررسی کرده و اطمینان حاصل کنید که مطابق با الزامات الکتریکی باشد.
- اتصالات سیمکشی را بررسی کنید و از ایمن بودن آنها مطمئن شوید.
- هرگونه نشانه آسیب فیزیکی را بررسی کرده و قطعات خراب را با قطعات سالم جایگزین کنید.
عیبیابی کلید محافظ جان ناسازگار
علت پریدن کلید محافظ جان میتواند نصب نامناسب، قدیمی بودن قطعات و اتصالات شل باشد. نحوه تست محافظ جان در صورت بروز این مشکلات به صورت زیر است:
- پایههای این کلید را بررسی کنید تا از ایمن بودن آنها مطمئن شوید.
- کنتاکتها را تمیز کنید تا هرگونه کثیفی که مانع از عملکرد صحیح آنها میشود، از بین برود.
- اجزای داخلی کلید محافظ جان را بررسی کرده و در صورت فرسودگی برای تعویض آنها اقدام کنید.
- از نصب درست کلید محافظ جان اطمینان حاصل کنید.
راههای جلوگیری از خرابی کلید محافظ جان
پس از آشنایی با نحوه تست محافظ جان لازم است تا راههای جلوگیری از خرابی این کلید را به شما ارائه کنیم. به کمک موارد زیر میتوانید از خرابی این کلید جلوگیری نمایید:
- نصب کلید محافظ جان از برندهای معتبر و با کیفیت بالا
- عدم نصب کلید در محیطهای مرطوب و کثیف
- نظافت منظم و دورهای محیط نصب کلید
- عدم استفاده از کلید محافظ جان در صورت تغییرات شدید در ولتاژ برق
- بررسی ایمنی سیمکشیهای مربوطه به صورت دورهای
نتیجه گیری
کلید محافظ جان یکی از مهمترین و اصلیترین قطعات در سیستم برقی به حساب میآید که در حفظ ایمنی و جلوگیری از خسارتهای ناشی از جریان برق، نقش حیاتی را ایفا میکند. نحوه تست محافظ جان به شما این امکان را میدهد تا در صورت خرابی این کلید بتوانید برای رفع آن اقدام کنید؛ به همین دلیل در این مطلب آموزش تست کلید محافظ جان را به شما ارائه کردیم. از اینکه تا انتهای این بخش با ما همراه بودید، از شما سپاسگزاریم.