تابلو برق یک محفظه برای تجهیزات الکتریکی است و نقش مهمی را در سیستم برقرسانی ایفا میکند. این تابلو شامل کابلها و سیستمهای الکتریکی بوده که در داخل و بیرون ساختمانها استفاده میشود. درواقع بدون تابلوهای برق، کارگاههای صنعتی و عمرانی، نیروگاهها، کارخانهها و غیره نمیتوانند به فعالیت خود ادامه دهند. از سوی دیگر این تابلوها نیاز به تجهیزات مختلفی برای توزیع و انتقال برق دارند. درصورتیکه میخواهید بدانید، تابلو برق چیست و چه کاربردی دارد، تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
فهرست مطالب
تابلو برق چیست؟
تابلو برق به عنوان سیستمی ارزشمند و کارآمد به حساب میآید که قادر به جلوگیری از اتفاقات ناگوار است. این تابلوها با توجه به نوع ساختار و کیفیتی که دارند، مانع از ایجاد ضررهای جانی و اقتصادی میشوند؛ به همین دلیل سلامت کاربران را تضمین مینمایند.
تابلوهای برق در نگاه اول همانند یک محفظه به نظر میرسند که تجهیزات برقی مختلفی را دربرگرفتهاند. تجهیزات درون تابلوهای برق وظیفه کنترل برق ساختمان و همینطور تجهیزات صنعتی را برعهده دارند. به عبارت دیگر، تجهیزات برقی و برق ساختمان ارتباط مستقیمی با تجهیزات درون این محفظه دارد. در سالهای گذشته، هیچ محفظه و اتاقکی در سیستم برقرسانی طراحی نمیشد، بهطوریکه برق در دسترس افراد قرار میگرفت و تلفات جانی و مالی بسیاری در اثر یک اشتباه رخ میداد. به علاوه، تجهیزات برقی در برابر آب، رطوبت، گرد و غبار و آلایندههای جوی مقاومتی نداشتند. با گذشت زمان، تکنسینها تابلو برق را برای از بین بردن خطرات احتمالی ساختند. قطعات و تجهیزات بهکاررفته در این تابلوها دارای وظایف خاصی هستند و هدف آنها انتقال برق و توزیع ایمن آن در ساختمانها میباشد. این تابلوها همانند یک شمارشگر برق برای مدیریت، کنترل و نگهداری جریان الکتریسیته عمل میکنند.
آشنایی با اجزای تابلوهای برق
یکی از مواردی که در بحث تابلو برق چیست باید مورد بررسی قرار بگیرد، اجزای آن است. بهطورکلی، این تابلوها دارای بدنه، انواع هادیها، کلیدها، لوازم اندازهگیری و سنجش و غیره هستند. در ادامه به بررسی مهمترین اجزای تابلو برق میپردازیم.
- بدنه تابلو برق: همانطور که اشاره کردیم، قطعات تابلو برق داخل و یا روی بدنه این تابلوها تعبیه شدهاند. بدنه تابلو نیز میتواند برخی از تجهیزات را دربربگیرد. درواقع بدون وجود بدنه امکان محافظت از قطعات تابلو برق وجود ندارد و آنها در برابر رطوبت، ضربه، آلایندههای محیطی و … دچار آسیب میشوند. لازم به ذکر است که بدنه تابلوهای برق از آهن، پلاستیک و کامپوزیت ساخته میشود و عواملی همانند مکان نصب تابلو، ساختمان تابلو، مکان ورودی و خروجی هادیها و نحوه دسترسی به اجزای آن نقش مهمی را در ضخامت بدنه ایفا میکنند.
- درجه حفاظت تابلو: یکیدیگر از مواردی که باید در بحث تابلو برق چیست معرفی شود، درجه حفاظت تابلو برق است که براساس استاندارد CEI 6529 عمل میکند. درجه حفاظت یا آی پی طبق این استاندارد موظف به نشان دادن ذرات جامد، مایع و سایر عوامل آسیبزا میباشد.
- کلید تابلو برق: کلید یکیدیگر از تجهیزاتی است که در تابلوهای برق وجود دارد و از انواع مختلفی برخوردار است. هرکدام از انواع این کلیدها قادر به قطع یا وصل کردن جریان برق هستند و انتخاب آنها نیز باید به صورت کارشناسانه صورت بگیرد. در غیر این صورت نمیتوانیم انتظار قطع و وصل جریان برق را در مواقع لازم داشته باشیم. قطع و وصل جریان برق بایستی بدون اثر حرارتی و دینامیکی انجام شود. بهطورکلی، کلیدها را میتوان از چند نظر تقسیمبندی کرد. کلیدهای که قادر به قطع و وصل جریان برق در زیر بار نیستند در ترانسفورماتورهای بدون بار فرآیند کلیدزنی را انجام میدهد. همچنین این کلیدها در زمان تعمیر و نگهداری منجر به حفظ ایمنی اپراتورها میشوند.
- هادیها در تابلو برق: هادیها برای برقراری اتصال و همینطور ارتباطات الکتریکی مورد استفاده قرار میگیرند. هادیها در دو شکل شینه و سیم طراحی شدهاند و از جنس فلز مس هستند.
- تجهیزات سنجش: تجهیزات اندازهگیری نیز باید در بحث تابلو برق چیست، معرفی شوند. این تجهیزات همانطور که از نام آنها مشخص است برای سنجش پارامترهایی از قبیل دما، جریان، ولتاژ و غیره استفاده میشوند.
- مقره تابلو برق: این قطعه به عنوان یک نوع عایق برای جلوگیری از جریانهای ناخواسته برق به زمین مورد استفاده قرار میگیرد. به عبارتی مقره یک نوع مسیر مقاومتی به شمار میرود؛ بنابراین هیچ جریانی قادر به عبور از آن نخواهد بود.
- سیستم اتصال زمین: ارتینگ یا سیستم اتصال زمین یکی از مواردی است که در تابلو برق باید لحاظ شود. این سیستم از جان افراد در برابر برقگرفتگی محافظت مینماید. در این اتصال، بخشهایی که در مدار فاقد برق هستند، باید به هادی زمین متصل شوند.
- قفل داخلی: سیستم قفل داخلی در حوزه برق برای جلوگیری از بروز اتفاقات ناخواسته در تابلو برق مورد استفاده قرار میگیرد. قفل داخلی به صورت الکتریکی و مکانیکی موجود بوده و مانع از تداخل عملکرد تجهیزات با یکدیگر میشود.
- بیمتال تابلو برق: این دستگاه وظیفه دارد که در صورت افزایش دما، جریان برق را قطع کند. همچنین بیمتالها از موتورهای 3 فاز در برابر گرمای بیش از حد حفاظت مینمایند.
کاربردهای تابلو برق
یکیدیگر از مواردی که در بحث تابلو برق چیست، باید مورد بررسی قرار بگیرد، کاربردهای این سیستم است. در ادامه قصد داریم به این کاربردها اشاره کنیم.
- محافظت از تجهیزات الکتریکی در برابر عوامل جوی
- جلوگیری از شوک الکتریکی و حفظ جان و مال افراد
- توزیع و تبدیل انرژی برق بین تجهیزات مختلف
- تقسیم مساوی برق بین قطعات و تجهیزات
- جلوگیری از نشتی جریان برق
- تامین انرژی الکتریکی
سخن پایانی
در مبحث تابلو برق چیست به ماهیت و کاربرد این سیستم پرداختیم و شما را با اجزای داخلی آن آشنا کردیم. استفاده از تابلوهای برق مزایای بسیاری دارد که از مهمترین آنها میتوان به کاهش خطرات احتمالی و جلوگیری از ضررهای مالی اشاره کرد. مواد استفاده شده در بدنه این محفظه منجر به استحکام و دوام آن در برابر فشار و ضربه میشود.
لازم به ذکر است که در زمان جابهجایی این تابلوها باید احتیاط کنید؛ چراکه هر تکان یا ضربه شدید منجر به آسیب رسیدن به تجهیزات داخلی آنها میشود. بنابراین، وجود این تابلوها برای توزیع مناسب برق در مکانهای مختلف لازم و ضروری است.